بعد از چشم پزشکی، دندان پزشکی دومین جایگاه را در کاربردهای بالینی لیزر داشته است. در یک نگاه کلی، کاربردهای لیزر در دندانپزشکی را میتوان به دو بخش کاربرد در بافت نرم و بافت سخت (دندان و استخوان) تقسیمبندی نمود. مواد تشکیل دهنده بافتهای نرم دندانی بیشتر از پیگمانهای ملانین و هموگلوبین تشکیل شدهاند و هیدروکسی آپاتایت و آب، کروموفورهای بافتهای سخت دندانی هستند.
لیزرهایی که بیشتر در دندان پزشکی مورد استفاده قرار میگیرند، در ناحیه طول موجهای مرئی و مادون قرمز طیف امواج الکترومغناطیسی قرار دارند که عبارتند از:
- لیزرهای آرگون (Argon) در طول موجهای 515-448 نانومتر
- لیزر هلیوم – نئون (He-Ne) در طول موج 632 نانومتر
- لیزرهای دیودی (Diode lasers) در طول موجهای 980-810 و 655 نانومتر
- لیزرهای ان دی یاگ (Nd:YAG) در طول موجهای 1064 و 532 نانومتر
- لیزرهای هولمیوم یاگ (Ho:YAG) در طول موج 2120 نانومتر
- لیزرهای اربیوم یاگ (Er:YAG) در طول موج 2940 نانومتر
- لیزرهای Er,Cr:YSGG در طول موج 2780 نانومتر
- لیزرهای گاز کربنیک (CO2) در طول موجهای 9300، 9600 و 10600 نانومتر
در جراحیهای لیزری، لیزر سبب انسداد عروق خونی و مهار گیرندههای درد در محل برش میشود که نسبت به جراحیهای معمولی، کاهش التهاب و درد بیمار را به دنبال خواهد داشت. از جمله دیگر مزایای لیزر تراپی در دندان پزشکی میتوان تسریع ترمیم و بهبود زخم را نام برد. همچنین، لیزر خاصیت استریلیزاسیونی دارد و از تولید باکتری و ایجاد تورم پس از عمل در ناحیه مورد درمان جلوگیری می کند.

روشهای لیزری با حذف متههای دندانپزشکی و صدای آزاردهنده توربینها و کاهش درد و خونریزی، درمانهای دندان پزشکی را خوشایندتر و تحملپذیرتر ساختهاند.
از جمله شایعترین بیماریهای دهان و دندان که امروزه به کمک لیزر قابل درمان است می توان موارد زیر را نام برد:
- تراش دندان
- درمان آفت دهان
- رفع حساسیت دندانی
- فعال کردن ژل بلیچینگ
- جراحی فرنوم (فرنکتومی)
- جراحی افزایش طول تاج لثه
- فوتودینامیک تراپی (PDT[1])
- پیشگیری از پوسیدگی دندان
- جراحی زیبایی لثه (لیفت لثه)
- برداشت پوسیدگی و تراش حفرهها
- درمان سرطانهای بدخیم مخاط دهان
- درمان ضایعات هرپس (درمان تب خال)
- پاکسازی تغییر رنگ لثه (دپیگمانتاسیون لثه)
- درمان ریشه دندان (عصب کشی یا روت کانال)
- درمان با لیزرهای سرد یا لیزرهای کم توان (LLLT[2])
- کورتاژ لثه و یا ضد عفونی کردن پاکتها بعد از جرم گیری
- جراحی بافت نرم (برداشت ضایعات یا بیوپسی و اصلاح فرم بافت)
- تشخیص پوسیدگی و جرم دندانی به کمک پدیده فلوئورسانس لیزر
- جراحی لثه (ضد عفونی محل و کمک به تحریک بازسازی لثه و کاهش التهاب)
معمولاً باریکه خروجی لیزر به کمک فیبر نوری به قطر حدود ۲۰۰ میکرون به محل ضایعه هدایت میشود. در زمان استفاده از لیزر در دندانهایی که قبلاً ترمیم فلزی داشتهاند باید احتیاط کرد چون انرژی بالای لیزر سبب گرم شدن فلز میشود و درد دندان را به همراه خواهد داشت.
هر چند درمانهای
لیزری در توانهای
بسیار کم نیاز
به بی حسی
ندارد اما بی
حس کردن دندان
در انرژیهای بالای لیزر که
قابلیت ایجاد کندگی
در بافت سخت
را نیز دارند،
امری ضروری است.
[1] Photo Dynamic Therapy
[2] Low Level Laser Therapy