بعد از چشم پزشکی، دندان پزشکی دومین جایگاه را در کاربردهای بالینی لیزر داشته است. در یک نگاه کلی، کاربردهای لیزر در دندان‎پزشکی را می‎توان به دو بخش کاربرد در بافت نرم و بافت سخت (دندان و استخوان) تقسیم‎بندی نمود. مواد تشکیل دهنده بافت‎های نرم دندانی بیشتر از پیگمان‎های ملانین و هموگلوبین تشکیل شده‎اند و هیدروکسی آپاتایت و آب، کروموفورهای بافت‎های سخت دندانی هستند.

لیزرهایی که بیشتر در دندان پزشکی مورد استفاده قرار می‎گیرند، در ناحیه طول موج‎های مرئی و مادون قرمز طیف امواج الکترومغناطیسی قرار دارند که عبارتند از:

• لیزرهای آرگون (Argon) در طول موج‎های 515-448 نانومتر
• لیزر هلیوم – نئون (He-Ne) در طول موج 632 نانومتر
• لیزرهای دیودی (Diode lasers) در طول موج‎های 980-810 و 655 نانومتر
• لیزرهای ان دی یاگ (Nd:YAG) در طول موج‎های 1064 و 532 نانومتر
• لیزرهای هولمیوم یاگ (Ho:YAG) در طول موج 2120 نانومتر
• لیزرهای اربیوم یاگ (Er:YAG) در طول موج 2940 نانومتر
• لیزرهای Er,Cr:YSGG در طول موج 2780 نانومتر
• لیزرهای گاز کربنیک (CO₂) در طول موج‎های 9300، 9600 و 10600 نانومتر

در جراحی‎های لیزری، لیزر سبب انسداد عروق خونی و مهار گیرنده‎های درد در محل برش می‎شود که نسبت به جراحی‎های معمولی، کاهش التهاب و درد بیمار را به دنبال خواهد داشت. از جمله دیگر مزایای لیزر تراپی در دندان پزشکی می‎توان تسریع ترمیم و بهبود زخم را نام برد. همچنین، لیزر خاصیت استریلیزاسیونی دارد و از تولید باکتری و ایجاد تورم پس از عمل در ناحیه مورد درمان جلوگیری می کند.

از جمله شایع‎ترین بیماری‎های دهان و دندان که امروزه به کمک لیزر قابل درمان است می توان موارد زیر را نام برد:

• تراش دندان
• درمان آفت دهان
• رفع حساسیت دندانی
• فعال کردن ژل بلیچینگ
• جراحی فرنوم (فرنکتومی)
• جراحی افزایش طول تاج لثه
• فوتودینامیک تراپی (PDT[1])
• پیشگیری از پوسیدگی دندان
• جراحی زیبایی لثه (لیفت لثه)
• برداشت پوسیدگی و تراش حفره‎ها
• درمان سرطان‎های بدخیم مخاط دهان
• درمان ضایعات هرپس (درمان تب خال)
• پاک‎سازی تغییر رنگ لثه (دپیگمانتاسیون لثه)
• درمان ریشه دندان (عصب کشی یا روت کانال)
• درمان با لیزرهای سرد یا لیزرهای کم توان (LLLT[2])
• کورتاژ لثه و یا ضد عفونی کردن پاکت‎ها بعد از جرم گیری
• جراحی بافت نرم (برداشت ضایعات یا بیوپسی و اصلاح فرم بافت)
• تشخیص پوسیدگی و جرم دندانی به کمک پدیده فلوئورسانس لیزر
• جراحی لثه (ضد عفونی محل و کمک به تحریک بازسازی لثه و کاهش التهاب)

معمولاً باریکه خروجی لیزر به کمک فیبر نوری به قطر حدود ۲۰۰ میکرون به محل ضایعه هدایت می‎شود. در زمان استفاده از لیزر در دندان‎هایی که قبلاً ترمیم فلزی داشته‎اند باید احتیاط کرد چون انرژی بالای لیزر سبب گرم شدن فلز می‎شود و درد دندان را به همراه خواهد داشت.

هر چند درمان‎های لیزری در توان‎های بسیار کم نیاز به بی حسی ندارد اما بی حس کردن دندان در انرژی‎های بالای لیزر که قابلیت ایجاد کندگی در بافت سخت را نیز دارند، امری ضروری است.

[1] Photo Dynamic Therapy

[2] Low Level Laser Therapy