زخم های دیابتی و ترمیم آن با لیزر

دیابت چیست؟

دیابت، یک بیماری مزمن است که در آن سطح قند خون به دلیل کمبود هورمون انسولین و یا اختلال در تأثیر این هورمون بالا می رود. به طور متوسط از هر ۱۴ نفر، 1 نفر به این بیماری مبتلا می شوند که به دلیل گرفتگی عروقی در بسیاری از اندام ها مانند چشم، کلیه ها و … اثر منفی می گذارد. یکی دیگر از مشکلات ناشی از این بیماری به عنوان زخک پای دیابتی تعریف می شود که سرعت بهبود آن بسیار کند است و دیر بهبود می یابد. در بیماران دیابتی به علت حساسیت به عفونت، یک زخم کوچک در پا می تواند به راحتی التهاب ایجاد کند و عفونت پای دیابتی رخ دهد.

.

.

زخم پای دیابتی

زخم پای دیابتی یکی از شایع ترین مشکلات در بیماران دیابتی است که اغلب از یک تاول یا خراش جزئی شروع می شود و به دلیل عدم پاسخ دهی به درمان های متداول به مرور بزرگ و بزرگ تر می شود. در شرایط حاد و بحرانی، به علت عفونی شدن زخم و سرایت عفونت به استخوان چاره ای جز قطع عضو باقی نمی ماند. در این شرایط، لیزر درمانی به کمک لیزرهای کم توان یا سرد چاره ساز است که این روش درمانی به تاییدیه FDA نیز رسیده است.

زخم پای دیابتی در یکی از هر ۷ تا ۸ بیمار مبتلا به دیابت دیده می شود. مسئول نیمی از جراحی های ناشی از تروما و قطع پا، زخم پای دیابتی است. این داده ها به تنهایی برای نشان دادن جدیت زخم  پای دیابتی کافی است.

.

.

لیزرهای سرد، آثار حرارتی ندارند و از طریق مکانیزم تحریک سلولی و بافتی یا Photobiomodulation کار می کنند. از این رو، این روش درمانی فاقد درد و یا عوارض جانبی ناخواسته است.

.

عوارض بیماری دیابت

در افراد دیابتی در صورت کنترل نبودن سطح قند خون، به تدریج این قند اضافه در جداره عروق رسوب می کند و منجر به تنگ شدن جدار داخلی رگ می شود. این تنگی، در مویرگ های با سایز کوچک از جمله در شبکیه چشم و در عروق انتهایی دست و پا زودتر عوارض خود را نشان می دهد. همچنین، سایر عروق از جمله عروق قلب، کلیه و سایر ارگانها نیز از این عارضه در امان نخواهند بود.

از دیگر عوارض دیابت، نروپاتی یا آسیب به اعصاب محیطی است که با علائمی از جمله سردی و گزگز نوک انگشتان شروع شده و کم کم منجر به بی حسی پیشرونده اندام ها می شود.

.

.

بیمار دیابتی مبتلا به نروپاتی در انگشتان پا به علت کم شدن یا از بین رفتن حس در این منطقه متوجه فشار ناشی از کفش یا ضربات وارده به منطقه نشده و همین مسئله باعث زخم شدن انگشتان پا می شود. از آنجائی که خونرسانی منطقه نیز به علت تنگ شدن عروق انتهایی مختل می شود، این زخم ها بسیار دیر خوب شده و یا اصلاً بهبود پیدا نمی کنند. به مرور با عفونی شدن زخم احتمال سرایت عفونت به مناطق مجاور و یا به استخوان زیاد می شود. در این مرحله است که چاره ای جز قطع عضو باقی نمی ماند.

چنانچه فرد بیمار تا قبل از مرحله مرگ بافتی یا سیاه شدن که در پزشکی به آن گانگرن یا همان قانقاریا می گویند، تحت درمان با لیزر سرد قرار گیرد، احتمال نجات عضو و بهبود زخم بسیار زیاد است.

.

.

لیزر درمانی به کمک لیزرهای کم توان و پرتوان

لیزر با چندین مکانیزم در این موارد عمل می کند:

• ابتدا، با گشاد کردن عروق باعث افزایش خونرسانی در منطقه می گردد.
• در زخم های عفونی تقویت سیستم ایمنی بدن را با از بین بردن میکروارگانیزم ها یاری می دهد.
• در نهایت، با تقویت فرآیند ترمیم بافتی منجر به تسریع بهبود زخم می شود.

.

درمان زخم پای دیابتی[1] با لیزرهای کم توان

تابش لیزرهای کم توان در طول موج های مرئی قرمز، آبی یا سبز هم در ناحیه زخم و بافت های اطراف آن به همراه لیزر وریدی و لیزر اکوپانچر انجام می گیرد. تعداد جلسات درمان به درجه پیشرفت بیماری بستگی دارد و حداقل 10 ال 12 جلسه است.

.

.

پرتوهای این لیزر اثرات نفوذ مختلفی بر بافت های سطحی و عمیق دارند. راه عروق از یکی از رگ ها در بازوی بیماران باز می شود و لیزر از طریق این ورید داده می شود. پرتوهای لیزری با جذب سلول های خونی، به ویژه با تغییر میتوکندری با کمک هموگلوبین با اثر جریان خون، مویرگ های تنگ شده و مسدوده شده پاها را ۵-۳ برابر گشاد می کند و مویرگ های نازک جدید ایجاد می کند.

به این ترتیب، به قسمت هایی که بدون اکسیژن تغذیه نمی شوند خون رسانی می شود و زخم های آن ناحیه بهبود می یابند. درد، ورم و گرفتگی های عضلانی کاهش می یابد. بیماران دیگر می توانند شب ها به راحتی بخوابند و از همه مهمتر اینکه، بدون قطع انگشتان یا پاها می توانند به زندگی ادامه می دهند.

لیزر تراپی کم توان، روشی در جهت تعدیل و تنظیم بدن فرد مبتلا بوده و ضد التهاب و ضد درد است که اثر تخریبی و سرطانی به همراه ندارد و نیز استفاده از این روش سبب کاهش عود بیماری می‌شود.

لیزرهای کم توان ایجاد حرارت نمی‌کنند و موجب تخریب بافت نمی شوند، بلکه موجب بهبود متابولیسم سلولی می‌شوند و از آنجایی که در استفاده از لیزرهای تراپی دوز درمانی مطرح است فقط پزشک آموزش دیده می‌تواند از این لیزرها به نتایج درمانی برسد.

.

درمان زخم پای دیابتی با لیزرهای پرتوان

بررسی ها نشان داده اند که علاوه بر لیزرهای کم توان، لیزر پرتوان با حداکثر توان ۱۲ وات در طول موج های لیزر دایود (810 و 980 نانومتر) و یا 1064 نانومتر (لیزر Nd:YAG) نیز با ایجاد گرما و اثرات شیمیایی و مکانیکی به عنوان یک فناوری جدید در بهبود و درمان زخم های پای دیابتی مؤثر هستند. این لیزر با برخورداری از توان قابل توجه، قادر است در بافت های عمیق بدن بیمار رسوخ کند.

.

.

با استفاده از این روش درمانی فرد بیمار دیگر نیازی به استفاده از داروهای آرام بخش که به شدت اعتیاد آورند، نخواهد داشت. از این گذشته لیزر پرتوان در مقایسه با دیگر روش های درمان زخم دیابتی، نتایج بهتری را برای بیمار به همراه دارد.

در ادامه به برخی از مزایای استفاده از لیزر پرتوان اشاره خواهیم کرد:

• لیزر درمانی از تورم زخم دیابتی می کاهد.
• این روش درمانی روند تولید کلاژن را بهبود می بخشد.
• زمان بهبودی زخم نیز کاهش پیدا می کند.
• اندازه زخم دیابتی با استفاده از لیزر درمانی کاهش پیدا می کند.
• این لیزر می تواند با توان ۱۲ وات در بافت زخم دیابتی رسوخ کند.

.

.

.

[1] healing diabetic foot ulcers