فوتودینامیک تراپی (PDT) در درمان سرطان

.

روش PDT در درمان سرطان پوست

برای درمان سرطان پوست داروی حساس به نور به صورت پماد استعمال می شود؛ پماد حساس به نور به پوست مالیده می شود. سپس لازم است بیمار ۶-۴ ساعت قبل از درمان منتظر بماند. درمان با نور ۴۵-۲۵ دقیقه طول می کشد. بعد از آن برای حفاظت آن ناحیه در مقابل نور روی آن با یک پوشش پوشانده می شود. معمولاً یک دفعه درمان کافی است اما گاهی ممکن است ۲ یا ۳ بار درمان اضافه صورت گیرد.

.

.

اثرات جانبی احتمالی

حساسیت به نور: ناحیه درمان شده از پوست به روشنایی روز و درخشش نور خانگی حساس خواهد شد. این اثرات احتمالاً حدود ۳۶-۲۴ ساعت طول خواهد کشید. باید در طول این مدت ناحیه درمان شده پوشیده بماند. بعد از این مدت پوست به حالت عادی بر می گردد و می توان آنرا شست، به حمام رفت و یا دوش گرفت اما هنوز لازم است که به نرمی با آن رفتار شود و مالیده نشود تا اینکه کاملاً شفا یابد.

 پوست مرده ای که روی زخم ایجاد می شود معمولاً بعد از ۳ هفته می افتد و ناحیه درمان شده با PDT ظاهر بسیار خوبی دارد.

درد: معمولاً حین درمان در اثر تخریب سلولهای سرطانی و همچنین سلولهای سالم مجاور آنها دردی در ناحیه درمان شده به وجود می آید که برای رفع آن یک بیهوشی موضعی قبل از درمان ایجاد می شود. برای بعضی از افراد این تمام کاری است که انجام می شود. گاهی ممکن است یک کرم استروئیدی به بیمار داده شود تا در صورتی که در خانه آسیب دید از آن استفاده کند.

روش PDT در درمان سرطان سر و گردن

داروی حساس به نور به صورت تزریق به وسیله یک لوله کوچک (کانولا) به درون ورید وارد می شود. این عمل ۳ دقیقه زمان می برد و بعد از آن لوله برداشته می شود. سپس باید حدود ۶ روز قبل از اینکه عمل پرتو درمانی صورت گیرد منتظر ماند. طول دوره انتظار وابسته به داروی حساس به نوری است که به بیمار تزریق شده است. عموماً تنها یک درمان کافی است اگر چه امکان انجام درمان دوم چند هفته بعد از اولی وجود دارد. عمل پرتو درمانی مانند سرطان پوست با تابش مستقیم نور به ناحیه سر و گردن انجام می شود.

.

.

اثرات جانبی احتمالی

حساسیت به نور: اگر چه داروی حساس به نور عموماً به وسیله سلولهای سرطانی برداشته می شود و در آنجا متمرکز می شود اما این داروها می توانند سلولهای عادی پوست یا چشمان را شدیداً به نور حساس کنند. افرادی که با PDT درمان شده اند، باید خودشان را از نور خورشید و روشنایی چراغ خانگی حفاظت کنند. بسته به داروی حساس به نور استفاده شده، طول دوره حساسیت به نور تغییر می کند. داروی Temoporfin (foscan) عموماً برای درمان سرطانهای سر و گردن استفاده می شود و فرد را برای بیش از دو هفته به تابش مستقیم آفتاب حساس می کند. در طول مدتی که پوست حساس است توصیه می شود که از بیرون رفتن در طول روز پرهیز شود. با این حال نیاز به ماندن در تاریکی مطلق نیست اما در ابتدا برای چند روز نیاز به ماندن در اتاق تاریک است و سپس مقدار نور را به تدریج تا پایان ۲ هفته زیاد کرد. برای بیرون رفتن پوشش کامل باید رعایت شود (کلاه لبه دار، عینک، دستکش، پیراهن آستین بلند و … ). استفاده از ضد آفتاب هیچ حفاظت اضافی نخواهد داشت. از آنجایی که شبکیه چشم از حالت عادی حساس تر است باید از تابش هر نوری به درون چشم جلوگیری شود.

درد: درمان با  PDTمی تواند سبب ایجاد درد در ناحیه تومور شود که بر اساس نوع دارو و میزان درد به بیمار مسکن داده می شود. میزان درد بر حسب محل تومور و نوع دارو حساس به نور متفاوت خواهد بود که ممکن است حدی بین ملایم تا شدید داشته باشد. برای بعضی از دردها آسپرین ها یا پاراستامول کافی است اما برای حالات شدید درد ممکن است داروهای نوع مورفین ضروری باشند.

ورم: بعضی از داروهای حساس به نور می توانند سبب ایجاد ورم در ناحیه درمان شده شوند. اگر درمان در ناحیه دهان یا گلو صورت گیرد ورم عمل بلع را مشکل می کند. در اینصورت باید پزشک یا پرستار را باخبر کرد. ورمها موقتی هستند اما می توان آنها را با تزریقات استروئیدی یا داروهای ضد التهاب درمان کرد.

یبوست: یکی ازاثرات جانبی کاملاً عادی PDT است اما شاید لازم باشد از پزشک در مورد درمان آن سوال شود.

تهوع: بعضی از افراد احساس ناخوشی می کنند که می توان با داروهای ضد تهوع ملایم آنرا کنترل کرد. روش PDT نسبت به جراحی نگرانی ایجاد می کند اما زمان خیلی زیادی می برد تا ناحیه درمان شده کاملاً شفا یابد. بسته به ناحیه درمان شده و عمق نفوذ نور به بافت مورد نظر ممکن است چند هفته زمان ببرد.

روش PDT در درمان سرطان های دیگر

غیر از سرطان پوست و سرطان سر و گردن، سرطانهای خیلی عمومی که با PDT درمان می شوند آنهایی هستند که در پوشش داخلی دستگاه گوارش، ریه ها و مثانه ایجاد می شوند. هر چند که درمان PDT یک روش جدید است اما ممکن است برای سرطانهای دیگر به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد. اگر سرطان در پوشش یک اندام داخلی از قبیل مری، معده یا ریه باشد لازم است که یک لوله نازک انعطاف پذیر (آندوسکوپ) به درون لوله هوایی یا مری فرستاده شود تا نور لیزر را تا آنجا که ممکن است بر تومور بتاباند. اگر سرطان در مثانه باشد لوله به درون مثانه فرستاده می شود. در این صورت لازم است که به بیمار خواب آور یا آرام بخش داده شود.

.